Próchnica butelkowa to próchnica wieku dziecięcego. Nazwa ta niegdyś powszechnie stosowana, dziś powoli jest zastępowana terminem próchnica wczesna lub próchnica wczesnego dzieciństwa. Jednak w dalszym ciągu oznacza to samo. Jak ją rozpoznać i czy można się przed nią zabezpieczyć ? Podpowiadamy kilka wskazówek.
Jak sama nazwa wskazuje, ten typ próchnicy dotyczy wyłącznie dzieci. Zaliczamy tutaj grupę wiekową do 6-go roku życia, jednak statystycznie najczęściej spotykana jest wśród dzieci w wieku do 3 lat. Nie jest to regułą.Niemniej jednak w tej grupie wiekowej (0-3 lat) próchnica ma najbardziej gwałtowny i szybki rozwój. Bardzo łatwo można ją rozpoznać, ponieważ zaczyna tworzyć się na zębach górnych przednich (siecznych), na powierzchniach wargowych w pobliżu brzegu dziąsła. Jest więc dobrze widoczna i każdy Rodzic z łatwością dostrzeże jakąkolwiek zmianę w wyglądzie zębów swojego Dziecka. Zazwyczaj zmiany są koloru kredowo – białego, wyraźnie różniącego się od koloru szkliwa, choć zmiany mogą mieć kolor brązowy lub czarny. Niezależnie od tego, jaki kolor przybierze, każda zmiana różniąca się od normalnego koloru zęba wymaga konsultacji ze stomatologiem.
Najważniejszym kierunkiem zarówno w leczeniu jak i zapobieganiu próchnicy wczesnej jest eliminowanie czynników ryzyka, które przyczyniają się do jej powstawania. Najwięksi specjaliści w dziedzinie stomatologii dziecięcej badają i podsuwają różne przyczyny powstawania tego typu próchnicy. Ilu autorów, tyle teorii. Jednak mimo to, wszyscy są zgodni co do jednego: największy wpływ na tworzenie się próchnicy wczesnego dzieciństwa mają nieprawidłowe nawyki żywieniowe i brak dostatecznej higieny jamy ustnej. Do najczęstszych przyczyn zalicza się: zasypianie dziecka z butelką ze słodzonym napojem, używanie przez dziecko smoczka zanurzonego w słodkim produkcie, częste spożywanie słodyczy, soki owocowe lub słodkie czy gazowane napoje podawane przed zaśnięciem, a wszystko to w połączeniu z niedostateczną higieną jamy ustnej lub zaniechaniem szczotkowania zębów przed zaśnięciem daje murowany efekt – próchnicę. Istotą powstawania każdego typu próchnicy są bakterie bytujące w jamie ustnej. Przy odpowiedniej podaży cukrów, dostarczamy bakteriom pożywki, którą metabolizują i zamieniają na kwasy, a te doprowadzają do demineralizacji, czyli odwapniania szkliwa. Jeśli proces odwapniania nie zostanie zatrzymany, doprowadzi do powstania ubytku próchnicowego. Proces ten (demineralizację) można zatrzymać poprzez skuteczną higienę. Pozbywając się resztek pokarmowych, pozbawiamy bakterie pożywienia. Powstałych ubytków nie można zatrzymać. Ubytki próchnicowe należy oczyścić i wypełnić materiałem.
Dlatego najbardziej istotnym elementem w terapii i zapobieganiu, jest niedostarczanie bakteriom cukrów, które wykorzystują i przerabiają na niekorzystne dla nas kwasy. Jeśli wyeliminujemy pierwotną przyczynę, leczenie będzie skuteczne. Uda się również zapobiec nawrotom choroby. Najważniejsze zatem to zmiana diety. Nie zawsze będzie to proste zadanie, bo kto przecież nie lubi słodyczy? Jednak tylko wspólnymi siłami – Rodzic i Stomatolog mogą skutecznie wyleczyć Dziecko z próchnicy wczesnej. Jeśli nagłe odstawienie butelki mleka przed snem okaże się zbyt trudne dla Dziecka, trzeba próbować robić to stopniowo, poprzez np. rozcieńczanie mleka wodą. Codzienna higiena to drugi bardzo ważny element skutecznego leczenia. Przepłukiwanie ust wodą po wypiciu lub zjedzeniu słodkich pokarmów, codzienne mycie zębów przynajmniej dwa razy dziennie pastą z fluorem. Ważne będą również wizyty kontrolne, w celu obserwacji postępu leczenia oraz zabezpieczania zębów związkami fluoru, które biorą udział w odbudowywaniu struktury tkanek zęba na poziomie mikrostruktury. Fluor jest niezbędny w walce z próchnicą.
Utrzymanie zdrowia jamy ustnej u Dziecka będzie rzutowało na jego rozwój. Mowa tutaj nie tylko o rozwoju uzębienia, ale całego organizmu. Przedwczesna utrata zębów mlecznych przez próchnicę niesie za sobą całą kaskadę negatywnych skutków. Zachęcamy Naszych Pacjentów, aby nie zwlekali z wizytami kontrolnymi Swoich Dzieci, a także nie bagatelizowali ewentualnych zmian widocznych na zębach. Z próchnicą jest jak z każdą inną chorobą – im wcześniej wykryta tym szybciej rozpoczęte leczenie, a im szybciej wdrożono leczenie, tym lepsze i skuteczniejsze efekty można uzyskać.
Z pozdrowieniami dr Czepiel