Ubytki klinowe. Fachowo określane słowem „abfrakcja”. Zaliczane do grupy ubytków niepróchnicowego pochodzenia, czyli jak sama nazwa wskazuje, przyczyną ich powstawania nie są dobrze nam wszystkim znane bakterie próchnicotwórcze. Być może będzie to zaskoczeniem, ale ubytki zębowe, które widzimy w jamie ustnej nie zawsze powstają na drodze przemian metabolicznych bakterii. Innymi słowami, nie każdy ubytek, to ubytek próchnicowy. Istnieje cała grupa „ubytków niepróchnicowego pochodzenia”. W dzisiejszym poście skupimy się na wspomnianej abfrakcji.
Ubytki klinowe (abfrakcyjne) są dość charakterystyczne. Mają ostre brzegi, o gładkiej, twardej i błyszczącej powierzchni. Powstają w szczególnym miejscu, a mianowicie – w okolicy szyjki zęba, tzn. w miejscu łączenia się dwóch rodzajów tkanek – szkliwa koronowego i cementu korzeniowego. Dlaczego akurat to miejsce jest szczególne? Ponieważ jest najsłabsze w całej konstrukcji zęba, a musi „zmierzyć się” i przezwyciężyć siły okluzyjne, czyli zgryzowe. W normalnych, fizjologicznych warunkach, czyli przy pełnym uzębieniu, ewentualnie w przypadku pojedynczych braków zastąpionych uzupełnieniami protetycznymi, i przy prawidłowym zgryzie, siły powstające podczas zagryzania działają wzdłuż długiej osi zęba, nie powodując przy tym przeciążeń. Jeśli jednak te warunki nie są spełnione, siły okluzyjne działające ekscentrycznie (bocznie, skośnie) do długiej osi zęba powodują jego zgięcie. Takie zgięcia nie są oczywiście widoczne gołym okiem. Tworzą się na poziomie mikrostruktur anatomicznych. Powstające naprężenia pomiędzy hydroksyapatytami szkliwa i cementu powodują ich odkształcenia. Dopiero z biegiem czasu te odkształcenia stają się zauważalne.
Przyczyny powstawania ubytków klinowych to:
- Nieuzupełnione braki zębowe. Szerzej o tych skutkach pisaliśmy TUTAJ. Teraz jedynie przypomnę, że przy brakach zębowych, pozostałe zęby są nadmiernie obciążone. W efekcie dostrzegamy ubytki w okolicach szyjek
- Parafunkcje, np.: bruksizm. Nocne zgrzytanie również powoduje nadmierne obciążenie zębów
- Wady zgryzu
- Konsekwencje periodontopatii – migracje i utrata zębów
Następstwa
Myślę, że każdy kto boryka się z tą przypadłością zgodzi się ze mną, że głównym negatywnym skutkiem jest oczywiście pogorszenie estetyki. Ubytki w miarę upływu czasu będą się powiększać. Mogą również być powodem nadwrażliwości, a także przyczyniać się do powstawania powikłań w postaci procesów zapalnych w miazdze. Bez wątpienia zęby z ubytkami tego typu są bardziej podatne na złamania. Jeśli dodatkowo ubytki wynikają z nieuzupełnionych braków zębowych, takie zagrożenie staje się jak najbardziej realne.
Fotografia w nagłówku artykułu przedstawia ubytek klinowy przed wypełnieniem oraz zaraz o wypełnieniu. Dziąsło brzeżne wokół szyjki zęba goi się do 5 dni po zabiegu.
Nieleczone ubytki klinowe mogą doprowadzić do różnorakich konsekwencji. Nie mówiąc już o tym, że na co dzień też mogą powodować dyskomfort. Dlatego zachęcamy do podjęcia leczenia jak najszybciej, nie czekając aż pojawią się pierwsze negatywne skutki. Leczenie powinno być kompleksowe, obejmując nie tylko kosmetyczną odbudowę, ale również odnalezienie i „naprawienie” przyczyny, aby zapobiec powracaniu problemu oraz powstawaniu nowych ubytków.
Z pozdrowieniami dr Czepiel